Prof. Dr. Birol Civelek
Bası Yarası - Yatak Yarası
Halk arasında “yatak yarası “ olarak adlandırılan bası yarası, bir bölgenin aralıksız ya da uzun süre basınca uğramasıyla oluşan yaralardır. Tıptaki ismi “ dekübit ülseri “ dir.
Yatağa ya da sandalyeye bağımlı hastalarda; yumuşak doku , vücut ağırlığının oluşturduğu baskı ve basınç nedeniyle sıkışır. Uzun süreli hareketsizlik ve basınç sebebiyle kan dolaşımı bozulduğundan yaralar oluşabilir. Yara oluştuğunda, görülen kısım haricinde asıl hasar deri altındadır. Bölgeye basıncın devam etmesi ; idrar ya da dışkıdan bulaşan mikroplar , enfeksiyon oluşmasına zemin hazırlayabilir . Tedavi öncesi , hastanın pozisyonunun sık değiştirilmesi ; idrar ve dışkı temizliğinin sağlanması , havalı yatak kullanılması , dengeli beslenmesi gerekir. Genel durumu bozuk olmayan hastalarda pansuman ilk aşamadır . Ancak , yaranın seviyesi ve derinliğine göre cerrahi işlem gerekebilir . İşlem genel ya da lokal anestezi ile yapılır . Yaranın ölü doku temizliği yapılır , basıya neden olan kemik dokusu tıraşlanır . Yaranın kapatılması da yaranın durumuna , genişlik ve derinliğine göre farklılık gösterir . Yara ya dikişlerle kapatılır ya da vücudun başka yerinden alınan deriyle veya yaraya yakın veya uzak bölgelerden alınan kas dokusu, fasya ya da cilt dokusu alınarak kapatılır .
Operasyon sonrası bakım çok önemlidir . Pansumanın yapılması ve temizliğine dikkat edilmesi yaranın iyileşmesinde en önemli etkendir .
Yatağa ya da sandalyeye bağımlı hastalarda; yumuşak doku , vücut ağırlığının oluşturduğu baskı ve basınç nedeniyle sıkışır. Uzun süreli hareketsizlik ve basınç sebebiyle kan dolaşımı bozulduğundan yaralar oluşabilir. Yara oluştuğunda, görülen kısım haricinde asıl hasar deri altındadır. Bölgeye basıncın devam etmesi ; idrar ya da dışkıdan bulaşan mikroplar , enfeksiyon oluşmasına zemin hazırlayabilir . Tedavi öncesi , hastanın pozisyonunun sık değiştirilmesi ; idrar ve dışkı temizliğinin sağlanması , havalı yatak kullanılması , dengeli beslenmesi gerekir. Genel durumu bozuk olmayan hastalarda pansuman ilk aşamadır . Ancak , yaranın seviyesi ve derinliğine göre cerrahi işlem gerekebilir . İşlem genel ya da lokal anestezi ile yapılır . Yaranın ölü doku temizliği yapılır , basıya neden olan kemik dokusu tıraşlanır . Yaranın kapatılması da yaranın durumuna , genişlik ve derinliğine göre farklılık gösterir . Yara ya dikişlerle kapatılır ya da vücudun başka yerinden alınan deriyle veya yaraya yakın veya uzak bölgelerden alınan kas dokusu, fasya ya da cilt dokusu alınarak kapatılır .
Operasyon sonrası bakım çok önemlidir . Pansumanın yapılması ve temizliğine dikkat edilmesi yaranın iyileşmesinde en önemli etkendir .